Arteterapia

Arteterapia podczas zajęć terapii pedagogicznej.

Arteterapia jest terminem bardzo szerokim, jest szczególną formą oddziaływań psychoterapeutycznych, które mogą skutecznie wspomagać terapię zaburzeń u dzieci i osób dorosłych. Pełni bardzo ważną funkcję diagnozy i terapii do aktywizacji, rehabilitacji, relaksacji…

W literaturze specjalistycznej terapie oparte na technikach plastycznych tj. rysowanie, malowanie, wyklejanie czy lepienie w plastelinie noszą nazwę arteterapii. Można spotkać się także z innymi określeniami np. terapia rysunkiem, plastykoterapia, terapia przez sztukę lub bardziej ogólnie: wychowanie estetyczne czy wspomaganie kreatywności.

Ja obecnie koncentruję się na Arteterapii jako psychoterapii za pomocą sztuk plastycznych, polegającej na wykorzystaniu technik plastycznych do wyrażania i przepracowywania problemów i trudności dziecka.

W szkołach wielokrotnie wykorzystuje się techniki arteterapii tj. muzykoterapia, biblioterapia, choreoterapia, twórczość plastyczna. Nie zawsze zdając sobie sprawę jak ważne są tego typu zajęcia dla dzieci.

W niektórych szkołach działa terapia zajęciowa, podczas której dzieci mają okazję poznawać takie techniki jak: hafciarstwo, koronkarstwo, garncarstwo i ceramikę. Jest to cudowna możliwość rozwoju dla dzieci  niepełnosprawnych. Choć osobiście uważam, że każde dziecko wiele by skorzystało z tego typu zajęć!

Jak już wspomniałam skupię się na arteterapii w pracy terapeuty pedagogicznego, pedagoga. W swojej pracy terapeutycznej bardzo chętnie wykorzystuję elementy arteterapii, a większość dzieci uwielbia tego typu zajęcia. Chętniej otwierają się na wzajemne relacje, obserwuje się zdecydowanie lepszą współpracę w grupie, oraz wzajemne relacje między uczniami. Przy okazji dzieci uczą się empatii. Arteterapia przeznaczona jest dla dyslektyków, dzieci nadpobudliwych, niepełnosprawnych oraz posiadających zaburzenia nerwicowe i problemy z bezpośrednim wyrażaniem emocji.

Dzieci w wieku przedszkolnym zwykle z dużym entuzjazmem przyjmują propozycję podjęcia aktywności plastycznej. Arteterapia w wieku przedszkolnym jest postrzegana jako forma zabawy, stanowi również dla mnie atrakcyjne narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne. Dzieci są już wstanie spojrzeć w sposób refleksyjny na zachowanie własne oraz zachowanie innych osób, podjąć rozmowę na temat wielu kwestii wynikających podczas zajęć. Wybór odpowiednich środków w arteterapii jest podstawową kwestią, ponieważ wpływa w znacznym stopniu na efekty osiągane przez dziecko. W arteterapii ważna jest wprowadzana na zajęciach muzyka, film, oraz książka. Dzieci w tym okresie uwielbiają słuchać bajek, czytanie bajek o właściwościach terapeutycznych pozytywnie wpływa na rozwój emocjonalny dziecka. Muzyka również stanowi bardzo ważną kwestię, ponieważ wpływa na efektywność wykonywanej pracy dziecka.

Z dziećmi w wieku szkolnym arteterapia może przyjmować rozmaite formy, wszystko zależy od dzieci i ich trudności, oraz potrzeb, poziomu rozwoju w sferze poznawczej, emocjonalnej, społecznej oraz moralnej. Arteterapia wpływa bardzo na poczucie kompetencji dziecka. W mojej pracy terapeutycznej preferuję arteterapię w małych grupach i skupiam się na zaburzonych relacjach pomiędzy dziećmi, które często prowadzą do pojawienia się trudności psychicznych pojedynczych osób. Najważniejszym elementem tej arteterapii jest koncentracja na „tu i teraz”- obserwacja i analiza relacji i zachowań w danej chwili. Dzieci aktywując się plastycznie mają okazję otwarcia się, wyciszenia, uwolnienia od napięcia. Rozmowy na temat prac w odniesieniu do wzajemnych relacji pokazuje mi jaki bagaż doświadczeń mają dzieci, oraz rodzi nowe spojrzenie na relacje rówieśnicze itd.

Korzyści płynące z zajęć arteterapii:

• wspomaga rozwój lub koryguje nieprawidłowości,
• przyczynia się do wzrostu poczucia bezpieczeństwa i redukcji lęku,
• wpływa na kształtowanie się zachowań asertywnych,
• wzmaga świadomość własnych działań i zachowań,
• uwalnia nagromadzone emocje, a tym samym zmniejsza poziom napięcia,
• wspiera dzieci i młodzież walczących z depresją,
• prowadzi do wyrównania pewnych braków bądź ograniczeń w wymiarze psychofizycznym,
• uaktywnia ekspresję i spontaniczność u dzieci,
• dostarcza wiedzę , która może polepszyć orientację w otaczającym świecie oraz umiejętności do rozwiązywania istotnych spraw życiowych,
• wzmacnia poczucie samostanowienia i bezpieczeństwa,
• pozwala rozwijać własne działania twórcze,
• pobudza sensoryczne, wielozmysłowe spostrzeganie świata,
• pozwala poznać świat innych, a tym samym spojrzeć na swój problem z innej perspektywy,
• dostarcza relaksu, przyjemności i chwili na odpoczynek.

„Jeśli umiecie diagnozować radość dziecka i jej natężenie, musicie dostrzec, że najwyższą jest radość pokonanej trudności, osiągniętego celu, odkrytej tajemnicy. Radość tryumfu i szczęście samodzielności, opanowania, władania.”

– Janusz Korczak

Literatura:

1. E.J. Konieczna „Arteterapia w teorii i praktyce”

2. M. Molicka „Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii”.

3. Buchalter S.I. „Terapia sztuką”

4. A. Sikorska „Arteterapia w leczeniu depresji dzieci i młodzieży”

5. A. Kordzińska- Grabowska „Arteterapia. Wykorzystanie technik plastycznych w pracy z uczniem przejawiającym zaburzenia zachowania”

6. R. Różycka „Terapia zabawą. Terapia przez sztukę.