Koncentracja u dzieci

Coraz częściej obserwuje się problemy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym  z utrzymaniem skupienia na danym zadaniu. Czy to podczas zabaw na podwórku, czy to w trakcie gier planszowych, a tym bardziej w szkolnej ławce, dzieci mają trudności z uwagą, szybko się dekoncentrują, a tym samym rezygnują z dalszej zabawy, czy wysiłku intelektualnego. Koncentracja i uwaga dziecka ma istotny wpływ na jakość wykonywania zadań, wpływa na ocenę oraz bardzo istotną motywację ucznia do dalszych zadań szkolnych.

Czym zatem jest koncentracja i dlaczego jest tak bardzo ważna?

Koncentracja:

• jest kompetencją, którą ma każdy człowiek, nie jest cechą wrodzoną, ale jest umiejętnością, którą możemy wyćwiczyć,
• jest umiejętnością skupiania uwagi na konkretnej czynności przy jednoczesnym świadomym i celowym unikaniu wszelkich dystraktorów,
• to umiejętność skupiania się na tym, co robimy,
• to zjawisko polegające na skupieniu, ześrodkowaniu uwagi, skierowaniu jej na określoną myśl, przedmiot, zagadnienie, wydarzenie, sytuację czy zjawisko i utrzymaniu w czasie,
• jest niezbędna przy wszelkich świadomych działaniach np. podczas słuchania czytanej bajki przez rodzica, nauczyciela.

Co możemy zrobić by pomóc naszemu dziecku?

1. uczyć ważnych umiejętności od najwcześniejszych lat życia,

Istotne jest by młody człowiek podejmował jakikolwiek wysiłek, warto w szczególności zwrócić uwagę na poniższe umiejętności, które w znacznym stopniu decydują o koncentracji u naszego dziecka, ucznia:

umiejętność czekania – podczas, której kształtujemy u naszego dziecka wytrwałość oraz zrozumienie, że nie można mieć wszystkiego „tu” i „teraz”, osiągnięcie celu wiąże się z nakładem pracy.

umiejętność słuchania– to my rodzice powinniśmy być tego przykładem,  uczyć dziecko słuchania, aktywne słuchanie polega na budowaniu relacji, zrozumienia i zaufania. Umiejętność ta jest bardzo ważna w procesie uczenia się, do dobrego rozumienia sensu wysłuchiwanych poleceń.

umiejętność opowiadania– podczas rozmowy z dzieckiem zachęcajmy dzieci do opowiadania o własnych przeżyciach, o minionym dniu w przedszkolu, szkole, można poprosić dziecko aby opowiedziało nam co widzi na ilustracji w książce, lub opowiedziało nam o czym była bajka.

systematyczność– bardzo istotna, dzieci nauczone systematyczności znacznie lepiej radzą sobie w świecie. Unormowany tryb życia: stałe pory posiłków, snu, pracy i zabawy. Jasno określone obowiązki dziecka oraz czytelnie wytyczone granice. Istotna jest konsekwencja w egzekwowaniu ustalonych zasad na płaszczyźnie życia w domu i w szkole.

umiejętność utrzymania porządku– koncentracja niemożliwa jest w chaosie, dlatego istotnym jest aby każda rzecz miała własne miejsce, a z  pokoju dziecka zniknęły rzeczy niepotrzebne.

umiejętność radzenia sobie z niepowodzeniami– wykorzystując bajki, gry planszowe warto przekazać dziecku, że nie zawsze wygrywamy, nie zawsze jesteśmy pierwsi.

umiejętność dokonywania wyboru – pozwólmy dziecku dokonywać wyborów, pokazujmy dziecku alternatywne rozwiązania.

My jako rodzice musimy uzbroić się w pokłady cierpliwości i wspierać dziecko, w sytuacjach  trudnych, samemu wykazywać dużo uwagi i koncentracji, spokoju wewnętrznego. Pamiętajmy, że umiejętność koncentracji można ćwiczyć, jednak zanim podejmiemy wszelkie ćwiczenia warto zastanowić się co jest przyczyną zaburzeń z koncentracją? Każde dziecko jest inne i u każdego dziecka są inne przyczyny trudności z  koncentracją.

Przyczyny trudności w koncentracji (w zakresie obowiązków szkolnych):

• słaba motywacja do wysiłku,
• brak wdrożenia do rozwijania umiejętności wytrwałej pracy, pokonywania trudności,
• małe zainteresowanie określonymi treściami nauczania,
• niski poziom uzdolnień,
• zaburzenia funkcji percepcyjno- motorycznych,
• mikrouszkodzenia CUN w wyniku powikłań okołoporodowych,
• niekorzystna atmosfera wychowawcza w rodzinie lub szkole.

Czynniki pomagające w utrzymaniu prawidłowej koncentracji:

• odpowiednia fizjologia ciała:

Regularne spożywanie posiłków, należy dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, minerałów, witamin i przeciwutleniaczy. Pokarmy dziecka powinny być bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3, 6 i 9, które sprzyjają koncentracji uwagi. Odpowiednie nawodnienie organizmu zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, odwodnienie automatycznie obniża zdolność koncentracji. Sen jest niezbędny do regeneracji ciała i umysłu. Dzieci, które niedosypiają maja trudności z koncentracją.

• postawa, czyli nastawienie umysłu:

Niepewność jest jedną z przyczyn, które powodują brak koncentracji, dlatego ważna jest dobra, właściwa motywacja dziecka! Dziecko powinno zakończyć rozpoczęte zadania, a one powinny być tak przygotowane by dać dziecku możliwość dokonywania decyzji, podejmowania wyborów.

• Środowisko w którym się człowiek znajduje:

Eliminujemy wszystkie czynniki, które mogą odwracać uwagę od wykonywanej pracy, czy nauki, dbajmy o właściwe oświetlenie, optymalna temperaturę w pomieszczeniu w którym przebywamy, przewietrzone pomieszczenie, ciszę, usunięcie przedmiotów rozpraszających uwagę, ustalony czas pracy.

• ćwiczymy koncentrację

Musimy zdawać sobie sprawę, że by pomóc dziecku w utrzymaniu prawidłowej koncentracji, musimy ćwiczyć. Jednorazowo wykonane ćwiczenia w niczym nie pomogą, aby otrzymać rezultaty musimy powtarzać ćwiczenia. Warto w prowadzać w życie dziecka różnego rodzaju gry planszowe, konstrukcyjne czy zręcznościowe. Każda gra ma pewne zasady, a dzieci uczą się dzięki nim ich przestrzegania, czekania na swoją kolejkę, radzenia sobie z przegraną. Uczymy dzieci radzenia sobie w różnych sytuacjach, poszukiwania różnych możliwości rozwiązania zagadek. Tym samym podejmują dzieci decyzje i zdrową rywalizację. Uczą się koncentracji, skupiają swoją uwagę, oraz pobudzają umysł do pracy. Przy tym miło spędzają czas z bliskimi, rozwijają relacje społeczne, a zarazem uczą się okazywać swoje emocje.

Bibliografia:

• SODMiDN Kielce „Koncentracja uwagi” niezbędnik nauczyciela.